طرز تهیه شربت افرا؛ یک شهد خاص و متفاوت - موسیقی با امیر

به گزارش موسیقی با امیر، با شربت افرا، خواص بی نظیر و جایگزین های آن در آشپزی آشنا شوید و از این شهد خوشمزه و متفاوت در طبخ انواع دسرها و غذاهای خود استفاده کنید.

شربت افرا از صمغ کهربایی یا قهوه ای رنگ درخت افرا به دست می آید و بزرگ ترین تولیدکننده آن، کشور کانادا است. این محصول منحصربه فرد، یک ماده غذایی کاملا خالص است؛ زیرا هیچ فرآیند خاصی روی آن انجام نمی شود. در فرایند تولید شربت افرا پس از گرفتن صمغ درخت، تنها آن را کمی می جوشانند تا غلیظ شود.

شربت افرا، یکی از محبوب ترین شیرین کننده ها در سراسر جهان است که درست مانند عسل، 100 درصد طبیعی است. شربت افرا معمولا برای طعم دهی به پنکیک، وافل، نان تست فرانسوی، بستنی، غلات گرم، میوه های تازه، سوسیس ها، بلغور جو دوسر یا فرنی به کار می رود یا می تواند به عنوان یک شیرین کننده برای گرانولا، سس سیب، لوبیای پخته، آب نبات، کیک ها، پای ها، نان ها، چای و قهوه استفاده شود. در واقع، هر کجا که از عسل یا شکر استفاده می شود، می توان شیره افرا را جایگزین کرد.

طعم شربت افرا بسیار به عسل شباهت دارد، با این تفاوت که شربت افرا بسیار گران تر از عسل است؛ اما طرز تهیه شربت افرا در خانه به چه صورت است؟ اگر تا به امروز درست کردن شربت افرا را در خانه امتحان نکرده اید، به احتمال زیاد از سادگی این کار، شوکه خواهید شد. برای تهیه شربت افرا تنها به 5 ماده و کمتر از 30 دقیقه زمان نیاز دارید. شربت افرای خانگی، بافتی بسیار نرم و یکدست و طعمی غلیظ و پرملات دارد. با ما همراه باشید تا شما را با شیره افرا، طرز تهیه آن و فواید بی شمار آن آشنا کنیم.

هرآنچه باید درباره شربت افرا بدانید:

• شیره افرا چیست
• شیره افرا چگونه تولید می شود؟
• تاریخچه شربت افرا
• شربت افرا و طرز تهیه آن
• انواع شیره افرا
• کاربرد شربت افرا
• فواید و مضرات شربت افرا
• چگونه شربت افرا را جایگزین کنیم؟
• عسل یا شربت افرا
• طعم شربت افرا

شیره افرا چیست؟

شربت درخت افرا، یک نوع شیره گیاهی بافت چوبی است که معمولا از گونه های شکر افرا یا درخت قرمز و سیاه افرا به علت محتوای شکر زیاد در شیره آن ها (حدود 2 تا 5 درصد) استخراج می شود؛ اگرچه گاهی می توان آن را از دیگر گونه ها مانند درخت افرای سفید نیز استخراج کرد. این درختان در شرایط اقلیمی سرد در فصل زمستان در تنه و ریشه خود نشاسته ذخیره می کنند و این نشاسته تبدیل به شکری می شود که در اواخر فصل زمستان یا اوایل فصل بهار به همراه شیره درخت بالا می آید.

مواد تشکیل دهنده شربت افرا

اسیدهای ارگانیک، اسید مالیک، روی، منگنز، کمی پتاسیم و کلسیم و اندازه ناچیزی از آمینو اسیدها از مواد تشکیل دهنده شربت افرا هستند. جالب است بدانید که در پایان فصل جمع آوری، اندازه آمینو اسید افزایش می یابد و همین مسئله منجر به افزایش طعم شربت می شود. از دیگر ترکیبات شربت افرا می توان به وانیلین، هیدروکسی بوتانون و پروپیونالدهید اشاره کرد. اگرچه کماکان مشخص نیست که منبع طعم این شربت خوشمزه چیست، می توان گفت که فورانون توت فرنگی و مالتول در ایجاد طعم شیره نقش دارند.

ساکاروز بیشترین نوع قند در شربت افرا است. در کانادا این شربت باید حداقل 66 درصد شکر و تنها 33 درصد آب داشته باشد و کاملا از شیره درخت استخراج شده باشد تا بتواند عنوان بهترین کیفیت را به خود اختصاص دهد. در ایالات متحده آمریکا نیز، شربت افرا باید به طور کامل از شیره درخت تهیه شود تا برچسب افرا را بگیرد.

شیره افرا چگونه تولید می شود؟

بیشتر درختان افرا می توانند حدود 20 تا 60 لیتر شیره گیاهی در هر فصل تولید کنند؛ البته باید بدانید که از هر 40 لیتر شیره اولیه تنها یک لیتر شیره نهایی تهیه می شود؛ اما شیره افرا چگونه تهیه می شود؟

برای جمع آوری شیره افرا که شباهت بسیار زیادی به عسل دارد، در تنه درخت افرا یک حفره ایجاد می کنند تا بتوان شیره درخت را جمع کرد. این شیره جمع آوری شده در اثر حرارت و تبخیر، آب اضافی خود را از دست می دهد و در نهایت، یک شربت تغلیظ شده افرا به دست می آید.

تاریخچه شربت افرا

اولین بار، شربت افرا از طریق بومیان آمریکای شمالی جمع آوری شد و مورد استفاده قرار گرفت. مهاجران اروپایی با چشیدن شربت افرا در این منطقه عاشق آن شدند و به این ترتیب، این شربت به اروپا راه پیدا کرد. اگرچه چگونگی تولید و مصرف شربت افرا مشخص نیست، افسانه های مختلفی در این مورد وجود دارند. در یکی از مشهورترین روایت ها آمده است که در گذشته، خوراک گوشت گوساله را به جای آب با شیره افرا می پختند و این خوراک برای رییس قبیله سرو می شده است.

قبایل بومی برای تولید شکر، مراسم های سنتی مخصوص به خودشان را داشتند و ماه شکر یا اولین شب ماه کامل فصل بهار را با پایکوبی افرا، جشن می گرفتند. همچنین در بسیاری از غذاهای بومی، به جای نمک در غذاهای اروپایی، از شکر افرا یا شربت استفاه می شد.

برخی از قبایل بومی آمریکای شمالی، شربت افرا را به عنوان منبع انرژی و تغذیه می شناختند. آن ها در آغاز فصل بهار، برش هایی وی شکل در تنه درختان افرا ایجاد می کردند و نی هایی را در آن برش ها فرو می بردند تا شیره را به داخل سطل هایی از جنس پوست درخت هدایت کنند. آن ها سپس در سطل های شیره افرا، سنگ هایی داغی می انداختند تا شیره غلیظ شود یا آن ها را در طول شب در معرض هوای سرد قرار می دادند تا آب اضافه روی سطح شیره یخ بزند و بتوان آن را جدا کرد.

با پیشرفت تکنولوژی در دهه 1970، شیره افرا با روش هایی نوین استخراج و تصفیه شد. در حال حاضر، استان کبک در کانادا با تولید 70 درصد شیره افرا از کل تولید جهانی، بزرگ ترین تولیدکننده این شربت در سراسر جهان است. صادرات شربت افرای کانادایی در سال 2016، چیزی در حدود 360 میلیون دلار بوده که حدود 90 درصد آن، متعلق به استان کبک بوده است. این شربت با توجه به شفافیت و غلظت آن بر اساس استانداردهای کانادا، ایالات متحده آمریکا و ورمونت درجه بندی می شود.

شربت افرا و طرز تهیه آن

مواد لازم برای یک شیشه

• 2 لیوان شکر
• یک لیوان شکر قهوه ای
• یک چهارم لیوان عسل یا شربت ذرت
• 1.5 لیوان آب گرم
• یک قاشق چای خوری عصاره افرا
• یک قاشق چای خوری عصاره وانیل خالص

طرز تهیه شربت افرا

مرحله اول:

شکر سفید و قهوه ای، عسل و آب را در یک قابلمه بریزید و آن را روی حرارت میانه قرار دهید تا به جوش بیایند. سپس شعله گاز را کم کنید و اجازه دهید تا این ترکیب برای 8 تا 10 دقیقه بجوشند. در این مدت، گاهی آن ها را هم بزنید.

مرحله دوم:

قابلمه را از روی گاز بردارید و اجازه دهید تا برای 5 دقیقه خنک شود. سپس عصاره وانیل و افرا را در آن بریزید و مخلوط کنید.

مرحله سوم:

شربت افرای شما آماده است. شما می توانید آن را روی پنکیک بریزید و سرو کنید یا پس از خنک شدن در شیشه های دربسته در یخچال نگهداری کنید.

نکات مهم برای تهیه شربت افرا

• شما می توانید شربت افرا را برای یک تا دو ماه در یخچال نگهداری کنید.
• اگر به عصاره افرا دسترسی ندارید، می توانید تنها از عصاره وانیل استفاده کنید.
• عسل، بافت شربت افرا را رقیق تر می کند؛ اما اگر می خواهید یک شربت افرای غلیظ داشته باشید، بهتر است شربت ذرت استفاده کنید.
• در برخی طرز تهیه ها از عسل استفاده نمی کنند.
• شما می توانید عصاره وانیل را از طرز تهیه حذف کنید.
• با افزودن اندازهی کره می توان یک شربت افرای کره ای داشت. برای این کار، کافی است یک قاشق غذاخوری کره را به همراه آب و شکر در مرحله اول در قابلمه بریزید.
• هر بار قبل از سرو، شربت افرا را زودتر از یخچال دربیاورید تا به دمای محیط برسد.
• در برخی طرز تهیه ها شکر را در کف یک ماهیتابه می ریزند و به صورت یکنواخت پخش می کنند. آن را روی شعله میانه گاز قرار می دهند تا کم کم ذوب و قهوه ای رنگ شود. سپس شکر قهوه ای و آب را در یک قابلمه دیگر روی حرارت می گذارند تا بدون هم زدن، حل شود. در ادامه شکر کاراملی شده را به آن می افزایند و اجازه می دهند تا شیره غلیظ شود. پس از برداشتن شیره از روی حرارت، عصاره وانیل یا افرا و کمی کره را در آن می ریزند.

انواع شیره افرا

اداره CFIA کانادا و خدمات بازارگانی وزارت کشاورزی ایالات متحده آمریکا در سال 2015 شیره افرا را به 4 نوع دست بندی کرد که به دو درجه A و B طبقه بندی می شوند:

• درجه A: طلایی رنگ و طعم ظریف (کهربایی روشن)
• درجه A: رنگ آمبر و طعم غنی (کهربایی میانه)
• درجه A: رنگ تیره و طعم قوی (کهربایی تیره)
• درجه B: رنگ بسیار تیره و طعم قوی

از نظر کیفی، اگر شربت افرا فقط ذره ای ناخالصی داشته باشد، دیگر شفاف نیست؛ پس اگر یک شربت افرای شفاف دارید، می توانید آن را در دسته کیفیت A طبقه بندی کنید. شربت های تیره تر از شیره استخراج شده بعد از فصل برداشت درست می شوند. این شربت ها طعم افرای قوی تری دارند و معمولا در پخت شیرینی و نان ها از آن ها استفاده می شود؛ در حالی که شربت های روشن تر را می توان مستقیما روی مواد غذایی مانند پنکیک ریخت و نوش جان کرد. توجه داشته باشید که درجه A و B از نظر کیفیتی با یکدیگر فرقی ندارند و نمی توان گفت که شربت افرای درجه A بهتر از B است؛ تفاوت، تنها در رنگ و غلظت آن ها است.

کاربرد شربت افرا

بیشتر مردم شیره افرا را به عنوان یک طعم دهنده برای پنکیک ها، شیرینی ها و وافل ها می شناسند؛ اما باید بدانید که از شیره افرا می توان برای طعم دهی به غذاهای غیر شیرین، همراه با سبزیجات و به عنوان سسی برای گوشت نیز استفاده کرد. شیره افرا را می توان برای تهیه سس باربیکیو و دیگر چاشنی ها نیز به کار گرفت.

تافی های شیره افرا که با نام شکر روی برف (suger on snow) شناخته می شوند، یکی از خوشمزه ترین میان وعده ها برای بچه ها و همچنین بزرگسالان به شمار می آیند. برای تهیه این تافی ها در شرق کانادا و استان نیوانگلند آمریکا پس از جوشاندن شیره افرا، آن را در سینی پهن کرده و سپس آن را روی سیخ های چوبی کوچک به صورت آبنبات رول می کنند.

ساکنان ورمونت نیز فصل شکر را با یک سنت عجیب و غریب جشن می گیرند و یک میان وعده خوشمزه با ترکیب شیره افرا، دونات های آردی و ترشی شوید درست می کنند. آن ها پس از هر گاز دونات، آن را در شیره افرا فرو می برند و هر دو سه بار در میان، دونات را به ترشی شوید آغشته می کنند. افراد علاقه مند به این اسنک می گویند که ترکیب طعم شیرین و ترش در این خوراکی، یکدیگر را تکمیل می کنند.

شیره افرا را می توان بدون هیچ آماده سازی در انواع دستور پخت ها به کار گرفت. شما می توانید آن را به صورت مستقیم روی انواع دسرها، غذاهای صبحانه یا ماست بریزید یا از آن را همراه با سس سالاد، بستنی و انواع نوشیدنی مصرف کنید. شربت افرا را می توان حتی در خامه ترش، خامه هم زده و رویه کیک و شیرینی ریخت.

در برخی از طرز تهیه ها لازم است که شیره افرا همراه با دیگر مواد با اندازهی کره جوشانده شود یا بپزد تا تبدیل به کرم افرا شود. کرم افرا، یک طعم خوشمزه شیرین به سس باربیکیو اعطا می کند که با مزه کردن آن، انگشتانتان را نیز خواهید خورد. از شیره افرا برای تهیه انواع سس سبزیجات و گوشت نیز استفاده می شود. برای پخت نان و انواع شیرینی از شیره افرا به عنوان یک شیرین کننده مایع استفاده می شود و معمولا این شیره به صورت مستقیم به خمیر اضافه می شود.

در بیشتر طرز تهیه ها مشخص شده است که باید از چه نوع شیره افرایی استفاده شود؛ اما اگر با دستور پختی روبه رو شدید که در آن، اشاره ای به این مسئله نشده بود، می توانید از نسخه شیره افرای تیره استفاده کنید. شیره های طلایی یا کهربایی روشن معمولا طعم کمی دارند و برای استفاده در آشپزی توصیه نمی شوند.

فواید و مضرات شربت افرا

خواص شربت افرا

• تامین نیاز بدن به مواد معدنی: شربت افرا منبع غنی مواد معدنی و آنتی اکسیدان ها است. این شربت، 7 درصد نیاز روزانه بدن به کلسیم، 6 درصد نیاز روزانه بدن به پتاسیم، 7 درصد نیاز روزانه بدن به آهن، 28 درصد نیاز روزانه بدن به روی و 165 درصد نیاز روزانه بدن به منگنز را تامین می کند.
• شربت افرا برای بیماری: شربت افرا دارای 24 آنتی اکسیدان مختلف است. بهتر است بدانید که خاصیت آنتی اکسیدانی شربت های تیره تر مانند شربت افرای درجه B نسبت به شربت های درجه روشن تر بیشتر است. شربت افرا، فعالیت رادیکال های آزاد را خنثی می کند و آسیب اکسیداتیو را کاهش می دهد. به همین دلیل، با مصرف شربت افرا از خطر ابتلا به برخی بیماری ها به خصوص انواع سرطان در امان خواهید بود.
• فنل های طبیعی شیره افرا از ابتلا به دیابت نوع دوم پیشگیری می کنند. کبکول ها (quebecol) ترکیبات فنولی هستند که در زمان جوشاندن شیره برای تهیه شربت افرا به وجود می آیند و قبل از عمل جوشیدن در شیره درخت افرا وجود ندارند.
• محافظت از قلب، جلوگیری از پوکی استخوان و آلزایمر، افزایش سوخت و ساز بدن، کاهش التهاب در کبد، به تعویق انداختن علایم پیری، جوانی و شادابی پوست، جلوگیری از کم خونی، بهبود هضم و درمان سرماخوردگی از دیگر خواص شیره افرا هستند.

مضرات شربت افرا

شربت افرا از شیرین کننده های به شدت قندی است و یک سوم فنجان از آن حدود 60 گرم شکر دارد. قند فراوان موجود در شربت افرا می تواندروی سطح قند خون اثر منفی بگذارد؛ اما در کل می توان گفت که این شربت نسبت به شکر معمولی گزینه بهتری به شمار می آید. در واقع، مصرف شربت افرا قند خون را با سرعت کمتری نسبت به شکر معمولی بالا می برد.

توجه داشته باشید که مصرف شربت افرا به علت قند فراوان می تواند مضر باشد.

چگونه شربت افرا را جایگزین کنیم؟

شربت افرا یک محصول غذایی بسیار گران است که در کشور ما به سختی پیدا می شود. شما می توانید به جای این شربت خوشمزه از جایگزین های آن در دستور پخت ها استفاده کنید. شیره افرا در آشپزی، طعمی شیرین و بافتی مرطوب به خمیرهای نان و شیرینی می دهد. درست است که شکر را نمی توان یک جایگزین مناسب برای شربت افرا دانست؛ اما در صورتی که دسترسی به هیچ محصول غذایی دیگری نداشتید، می توانید به ازای هر سه چهارم لیوان شربت افرا از یک لیوان شکر استفاده کنید و به ازای هر لیوان شکری که استفاده می کنید، 3 قاشق غذاخوری مایع بیشتری در خمیر بریزید. در ضمنً، جوش شیرین باید به یک چهارم قاشق چای خوری برای هر لیوان شکر تقلیل پیدا کند؛ زیرا شکر از شیره افرا اسیدیته کمتری دارد.

عسل، شیره نیشکر، نکتار آگاوه و شربت ذرت از دیگر جایگزین های شربت افرا هستند و می توان از آن ها به نسبت برابر در طرز تهیه ها استفاده کرد؛ اگرچه هرکدام از آن ها طعم متفاوتی به غذا یا شیرینی می دهند.

عسل یا شربت افرا

همان طور که می دانید شربت افرا شباهت زیادی به عسل دارد و یکی از سواله ای مطرح در آشپزی این است که چرا باید از شیره افرا به جای عسل استفاده کرد. در ادامه تفاوت های این دو محصول طبیعی را به شما شرح خواهیم داد تا بتوانید عسل و شیره افرا با هم مقایسه کنید.

• اندازه کالری: اندازه کالری عسل و شیره افرا تقریبا مشابه است. هر یک قاشق غذاخوری از شربت خالص افرا 52 کیلوکالری دارد؛ در حالی که یک قاشق غذاخوری عسل، حاوی 62 کیلوکالری است.
• کربوهیدرات: یک قاشق غذاخوری شربت خالص افرا حاوی حدود 13.5 گرم کربوهیدرات است که قندها حدود 12.4 گرم آن را تشکیل می دهند. همان طور که پیش تر گفتیم، ساکاروز بیشترین نوع قند در شربت افرا است و با شکسته شدن این قند در بدن، به طور مساوی فروکتوز و گلوکز تولید می شود. هر قاشق غذاخوری عسل حاوی 17.4 گرم کربوهیدرات است که 17.3 گرم آن را قندها تشکیل می دهند. ساکاروز قندهای عسل، بسیار کمتر از شیره افرا است و عسل، فروکتوز بیشتری دارد. باید بدانید که رژیم غذایی حاوی فروکتوز بالا باعث آسیب به سلامت قلب و کبد می شود.
• چربی: یک قاشق غذاخوری شربت خالص افرا حاوی 0.1 گرم چربی است و مقادیر بسیار کمی چربی های اشباع شده، تک اشباع (اشباع شده مونو) و چند اشباع (اشباع شده پولی) دارد؛ در حالی که عسل حاوی هیچ نوع چربی نیست.
• ویتامین ها: عسل، منبع غنی ویتامین B6 و ویتامین C است، در حالی که شیره افرا فاقد این دو ویتامین است. در کل می توان گفت که اندازه ویتامین های موجود در عسل، خیلی بیشتر از شیره افرا است. به طور مثال، اندازه ریبوفلاوین عسل سه برابر بیشتر از شربت افرا است.
• مواد معدنی: شربت افرا مواد معدنی بیشتری به نسبت عسل دارد. شربت افرا حاوی اندازه زیادی آهن، کلسیم، روی، منگنز و پتاسیم است و از نظر سدیم، یک محصول غذایی غنی تر از عسل به شمار می آید.
• آنتی اکسیدان ها: آنتی اکسیدان ها با رادیکال های آزاد مبارزه می کنند و مانع از ابتلا به سرطان می شوند. فعالیت آنتی اکسیدانی شیره افرا و عسل کاملا مشابه یکدیگر است.

درمجموع می توان گفت که عسل و شیره افرا هرکدام خواص و ویژگی های مفید خودشان را دارند. اگر یک محصول غذایی با قند و فروکتوز کمتر می خواهید و مشکل سلامت قلب و کبد دارید یا دیابتی هستید، بهتر است شربت افرا را انتخاب کنید. البته در کل بهتر است که هم عسل و هم شیره افرا را در برنامه غذایی خود بگنجانید؛ زیرا عسل ویتامین بدن و شیره افرا مواد معدنی مورد نیاز بدن شما را تامین می کند.

طعم شربت افرا

شربت افرا طعمی متمایز و منحصربه فرد دارد و مزه آن کاملا وابسته به نوع درخت، منطقه و زمان جمع آوری شیره افرا است. به طور کلی می توان گفت که طعم شربت افرا، یک مزه کاراملی غلیظ با رایحه غلاف وانیل است. با برداشت شیره در طول سال، عطر و طعم آن افزایش می یابد. شربت افرای خالص، سه برابر شیرین تر از شکر معمولی است.

شربت افرا را می توان روی پنکیک و وافل ریخت و همراه با میوه های تازه، خامه و شکلات برای صبحانه مصرف کرد. شربت افرا واقعا لذیذ است و همه به خصوص بچه ها را عاشق خودش خواهد کرد.

آیا در پی طرز تهیه شربت افرای خانگی یا جایگزین های آن می شد؟ اگر دوست دارید یک شربت افرای خوشمزه درست کنید، دست به کار شوید و از طرز تهیه شیره افرای ارائه شده در این مقاله استفاده کنید. اگر پیروز به درست کردن این شربت شدید، حتما از آن عکس بگیرید و با تگ کردن موسیقی با امیر در اینستاگرام ([email protected])، تصاویر خود را با ما به اشتراک بگذارید. در ضمنً در صورت تمایل، تجربیات خود را با ما و دیگر کاربران موسیقی با امیر در زیر همین مقاله به اشتراک بگذارید.