قابلیت ارتجاعی پوست چیست و چطور می توان از آن محافظت کرد؟
به گزارش موسیقی با امیر، به توانایی پوست برای کشش و بازگشت به حالت اولیه خود قابلیت ارتجاعی آن گفته می گردد. پوست انسان با داشتن این قابلیت، سالم و بی نقص به نظر می رسد و اگر آن را از دست بدهد، آغاز به افتادگی و چروک شدن می نماید.
قابلیت ارتجاعی پوست ما در هنگام جوانی به بالاترین مقدار خود می رسد و با افزایش سن به آرامی کاهش پیدا می نماید. در واقع، این اتفاق کاملا اجتناب ناپذیر است و بالا رفتن سن به طور مستقیم بر قابلیت ارتجاعی پوست تأثیر دارد، اما افراد می توانند با انجام یک سری کارها سرعت این روند را کاهش دهند.
در این مقاله از موسیقی با امیر مگ درباره قابلیت ارتجاعی پوست و نحوه محافظت و مراقبت از آن صحبت خواهیم کرد. با ما همراه باشید.
قابلیت ارتجاعی پوست چیست؟
پوست انسان از سه لایه مجزا به نام های روپوست یا اپیدرم (Epidermis)، لایه میانی پوست یا درم (Dermis) و زیرپوست یا هیپودرم (Hypodermis) تشکیل شده است. این ساختار در واقع بر قابلیت ارتجاعی پوست، تاثیر بسزایی دارد.
درم یا همان لایه میانی پوست انسان، حاوی دو نوع پروتئین به نام های کلاژن و الاستین (Elastin) است. این پروتئین ها در بافت های همبند پوست یافت می شوند و وظیفه حفظ قابلیت ارتجاعی آن را به عهده دارند.
کلاژن یک عنصر مهم و بنیادی برای سلامت پوست، مو و ناخن انسان است. این ماده در ساختار ماهیچه ها، استخوان ها و تاندون های بدن هم وجود دارد. کلاژن و الاستین فیبرهایی هستند که باعث می شوند پوست خاصیت کشسانی داشته باشد و پس از کشیده شدن به حالت اولیه خود بازگردد.
دلایل کاهش قابلیت ارتجاعی پوست
از دست رفتن قابلیت ارتجاعی پوست که با نام الاستوز (Elastosis) شناخته می گردد، بخشی از روند طبیعی بالا رفتن سن و پیری است. عوامل محیطی و استفاده از محصولات و فرآورده های مضر می تواند این روند را تسریع کند.
عوامل محیطی و سبک زندگی
علاوه بر روند پیری، عوامل محیطی هم می توانند در افتادگی پوست و ایجاد چین وچروک روی آن نقش داشته باشند. کلاژن و الاستین با قرار داشتن در خارجی ترین لایه پوست یعنی روپوست، به شدت تحت تأثیر عوامل محیطی هستند. این پروتئین ها می توانند در اثر اشعه فرابنفش خورشید (UV)، سیگار کشیدن و آلودگی ها آسیب ببینند.
اشعه فرابنفش با برخورد به سلول های روپوست، به فیبرهای کلاژن آسیب می رساند و باعث تحریک فراوری فیبر الاستین غیرعادی می گردد. این فیبرهای غیرعادی، فیبرهای کلاژن را در معرض خطر قرار می دهند و آسیب جبران ناپذیری را به پوست وارد می نمایند. همین موضوع باعث از دست رفتن قابلیت ارتجاعی پوست و پیری زودرس آن می گردد.
مانند اشعه فرابنفش، سیگار کشیدن و آلودگی های مختلف هم برای پوست مضر هستند و می توانند روند پیری آن را سریع تر می نماید. دود سیگار برای تمام سلول های بدن مضر و سمی است، اما به طور ویژه، باعث نازک شدن پوست و در نتیجه افتادگی آن می گردد.
افزایش سن
پوست انسان با افزایش سن، به طور طبیعی قابلیت ارتجاعی خود را از دست می دهد و آغاز به نشان دادن علائم پیری می نماید. زنان در دهه بیست زندگی خود آغاز به از دست دادن کلاژن می نمایند و بعلاوه حدود 30 درصد از کل کلاژن پوستشان را در پنج سال اول یائسگی از دست می دهند. این کاهش کلاژن منجر به افتادگی پوست و به وجود آمدن چین وچروک می گردد.
پوست انسان، ذخایر چربی، پروتئین و هیالورونیک اسید خود را در فرآیند پیری از دست می دهد. بدون ذخایر چربی، پوست صورت آغاز به چروک شدن و افتادگی می نماید. با افزایش سن و کاهش کلاژن پوست، پیوند میان روپوست و لایه میانی پوست ضعیف می گردد. از آنجایی که کلاژن اجزای پوست ما را در کنار هم حفظ می نماید، با کاهش آن، پوست به طور طبیعی تحت تأثیر جاذبه زمین قرار می گیرد و به سمت پایین کشیده می گردد.
روتین مراقبت پوستی نامناسب
روتین مراقبت پوستی نامناسب به مقدار اشعه نور خورشید یا سیگار کشیدن آسیب زا نیست، اما می تواند منجر به از دست دادن قابلیت ارتجاعی پوست گردد. فراموش کردن شستن صورت در شب ممکن است هر چند وقت یک بار اتفاق بیفتد، اما وقتی هر شب با آرایش و سایر محصولات پوستی به جامانده روی صورت می خوابید، منافذ پوست مسدود می شوند.
هر فرد باید بسته به مقدار چربی فراوری شده به وسیله پوستش، صورت خود را یک یا دو بار در روز بشوید. اگر بیش از دو بار در روز پوست خود را شست وشو دهید، ممکن است چربی و رطوبت طبیعی آن را از بین ببرید و در نتیجه باعث ایجاد چین وچروک روی پوستتان شوید.
فشار دادن یا کشیدن پوست نازک و حساس اطراف چشم هم می تواند منجر به از دست رفتن قابلیت ارتجاعی آن گردد. این ناحیه از پوست از حساسیت بالایی برخوردار است و لمس بیش از حد آن، می تواند باعث به وجود آمدن خطوط ریز چین وچروک گردد.
روش های محافظت از قابلیت ارتجاعی پوست
از دست رفتن قابلیت ارتجاعی پوست در طول زمان یک فرآیند کاملا طبیعی است و نمی توان آن را متوقف کرد. با این حال، امکان کاهش روند آن وجود دارد. افراد می توانند با ایجاد تغییر در سبک زندگی خود مانند استفاده از ضدآفتاب و ترک سیگار، پوست خود را سالم نگه دارند و به حفظ قابلیت ارتجاعی آن یاری نمایند.
رژیم غذایی
برای بهبود قابلیت ارتجاعی پوست به صورت طبیعی، باید ابتدا به سراغ وعده های غذایی خود بروید. بدن ما به طیف وسیعی از مواد مغذی احتیاج دارد تا بتواند برترین عملکرد ممکن را از خود نشان دهد. اگر رژیم غذایی شما فاقد گروه های اصلی غذایی باشد، بدنتان انرژی و ذخایر مورد احتیاج برای ساخت کلاژن را به دست نخواهد آورد.
بدن انسان برای ساخت کلاژن به اسیدهای آمینه احتیاج دارد. اسیدهای آمینه اجزای سازنده پروتئین هستند و در غذاهای غنی از این ماده مانند مرغ، ماهی، گوشت گاو، لبنیات، تخم مرغ و لوبیا یافت می شوند.
کلاژن بعلاوه برای ساخته شدن به ویتامین C احتیاج دارد؛ مرکبات، فلفل دلمه ا قرمز، گوجه فرنگی، اسفناج و کلم بروکلی حاوی این نوع ویتامین هستند. علاوه بر این، بدن برای فراوری کلاژن به روی و مس هم احتیاج دارد که می توانید آن را با خوردن گوشت، آجیل، لوبیا و غلات به دست بیاورید.
رژیم غذایی ما علاوه بر فراهم کردن عناصر مورداحتیاج برای فراوری کلاژن، می تواند از کاهش مقدار آن در پوست هم جلوگیری کند. خوردن غذاهای غنی از آنتی اکسیدان به ویژه میوه ها و سبزیجات به خنثی کردن رادیکال های آزاد در بدن که در پیر شدن پوست نقش مهمی دارند، یاری می نماید.
مکمل ها
بیشتر متخصصان معتقدند که شما می توانید تمام مواد مغذی مورد احتیاج بدن را از رژیم غذایی خود دریافت کنید. با این حال، اگر در کوشش برای رعایت یک رژیم غذایی کامل ناموفق بوده اید یا می خواهید مواد مغذی بیشتری را به بدنتان برسانید، می توانید از قرص های مکمل بهره ببرید. از آنجایی که ویتامین C، روی و مس برای فراوری کلاژن ضروری هستند، مصرف روزانه مولتی ویتامین می تواند مفید واقع گردد.
مکمل های کلاژن هم می توانند به حفظ قابلیت ارتجاعی پوست و جلوگیری از به وجود آمدن چین وچروک یاری نمایند. یک مطالعه صورت گرفته در سال 2019 نشان داده است که، مصرف روزانه مکمل کلاژن به طور قابل توجهی پوست را آبرسانی می نماید و قابلیت ارتجاعی آن را بهبود می بخشد.
ورزش
ورزش کردن برای تمام سیستم های موجود در بدن، به ویژه پوست، مفید است. ورزش می تواند با کاهش سرعت روند پیری پوست و محافظت از ذخایر کلاژن، به حفظ سفتی پوست یاری کند. تحقیقات صورت گرفته نشان می دهند که پوست ورزشکاران بالای 40 سال، زیر میکروسکوپ بیشتر شبیه به پوست افراد 20 ساله به نظر می رسد.
محققان در این مطالعه نمونه هایی از پوست افراد کم تحرک بالای 65 سال را قبل و بعد از آغاز یک برنامه ورزشی میانه مورد آنالیز قرار دادند و متوجه شدند که پوست این افراد پس از سه ماه، به طور قابل توجهی متفاوت و جوان تر به نظر می رسد.
برنامه خواب منظم
خواب کافی شبانه نه تنها حس بهتری را در صبح روز بعد به شما القاء می نماید بلکه باعث می گردد ظاهری شاداب و درخشان داشته باشید. جسم انسان هنگام مواجهه با مشکل کم خوابی، هورمون استرسی به نام کورتیزول فراوری می نماید که منجر به التهاب در بدن از جمله پوست می گردد. این التهاب می تواند باعث قرمزی، افتادگی و تحریک پوست گردد. کلاژن و الاستین با التهاب پوست نمی توانند عملکرد خوبی را از خود نشان دهند. در نتیجه، قابلیت ارتجاعی آن هم تحت تأثیر قرار می گیرد.
در طول خواب، بدن شما یک هورمون رشد ترشح می نماید که برای فراوری کلاژن ضروری و مهم است. سعی کنید هر شب هفت تا نه ساعت خواب آرام داشته باشید تا به بهبودی بدن و تنظیم مجدد هورمون هایتان یاری کنید.
آبرسانی پوست
مرطوب ماندن پوست می تواند باعث روشن تر و شاداب تر شدن آن گردد و در نتیجه به حفظ قابلیت ارتجاعی پوست یاری کند. سلول های پوست انسان، درست مانند هر سلول دیگری در بدن از آب تشکیل شده اند. پوست ما در مواجهه با کم آبی، عملکرد مفید خود را از دست می دهد و خشک و پوسته پوسته به نظر می گردد.
پوست خشک قابلیت ارتجاعی کمتری دارد و چین وچروک های بیشتری را از خود نشان می دهد. برای حفظ رطوبت پوست، ابتدا رژیم غذایی خود را تغییر دهید. سعی کنید هر روز حداقل هشت لیوان آب بنوشید. بعلاوه، استفاده از یک مرطوب نماینده ملایم به خصوص پس از شست وشوی صورت می تواند از خشکی پوست جلوگیری کند.
محصولات مراقبت پوستی مناسب
پس از ایجاد تغییر در سبک زندگی خود، مانند نوشیدن آب کافی و خواب به مقدار، می توانید به سراغ آن دسته از محصولات پوستی بروید که در مقابله با پیری پوست به شما یاری می نمایند و باعث حفظ قابلیت ارتجاعی آن می شوند. محصولات موضعی حاوی ضد آفتاب، کلاژن یا ویتامین ها می توانند از پوست شما در برابر محیط محافظت و به حفظ کلاژن طبیعی آن یاری نمایند.
ضدآفتاب
ضدآفتاب موثرترین و مهم ترین محصول ضدپیری پوست است. جلوگیری از برخورد بعضی از اشعه های مضر خورشید به پوست برای افزایش قابلیت ارتجاعی آن لازم است. شما باید کرم ضدآفتابی را انتخاب کنید که در برابر اشعه های UVB و UVA خورشید از پوستتان محافظت می نماید و از SPF بالایی برخوردار است.
اشعه ها UVB بر لایه بالایی پوست اثر می گذارند و باعث آفتاب سوختگی می شوند. اشعه های UVA در عمق بیشتری نفوذ می نمایند و با آسیب زدن به فیبرهای کلاژن و الاستین، باعث از بین رفتن قابلیت ارتجاعی پوست می شوند.
کرم های کلاژن
کرم ها و لوسیون هایی زیادی در بازار وجود دارند که حاوی کلاژن هستند. با وجود اینکه تأثیر دقیق این دسته از محصولات و امکان جایگزین کردن کلاژن از دست رفته پوست با کلاژن موضعی هنوز به طور کامل ثابت نشده است، استفاده از آن ها خالی از لطف نیست. با این حال، متخصصان پوست معتقدند که کرم های رتینول و رتینوئید مؤثرتر از کرم های حاوی کلاژن عمل می نمایند.
هیالورونیک اسید
هیالورونیک اسید در در بافت همبند پوست قرار گرفته است و به مرطوب ماندن پوست یاری می نماید. مقدار این ماده به مرور زمان و به علت افزایش سن، قرار گرفتن در معرض اشعه فرابنفش خورشید یا استفاده از دستگاه سولاریوم کاهش می یابد. قابلیت ارتجاعی پوست در نبود هیالورونیک اسید به طور کلی نابود می گردد.
در واقع، هیالورونیک اسید به عنوان یک معجزه ضد پیری شناخته می گردد، چرا که می تواند به مرطوب نگه داشتن پوست یاری کند. این ماده 1000 برابر وزن خودش آب نگه می دارد و همین باعث می گردد که پوست را مرطوب نگه دارد و به سلول های پوستی رطوبت رسانی کند.
رتینول و رتینوئید
تحقیقات صورت گرفته ثابت نموده اند که، محصولات مراقبت از پوست حاوی رتینول و رتینوئیدها باعث فراوری کلاژن می شوند و بعضی از علائم پیری را معکوس می نمایند. رتینول شکلی از ویتامین A است که با ترکیب با ویتامین C، قابلیت ارتجاعی پوست را بهبود می بخشد. رتینول و رتینوئیدها را می توان در ترکیبات بسیاری از محصولات پوستی بدون نسخه پیدا کرد.
درمان های پزشکی
اگر ایجاد تغییر در سبک زندگی و استفاده از محصولات مراقبت از پوست ضدپیری شما را به هدف موردنظرتان نرساند، احتمالا باید به سراغ درمان های پزشکی مانند میکرونیدلینگ، لایه برداری شیمیایی، لیزردرمانی یا رادیوفرکوئنسی (RF) بروید. این نوع درمان ها به وسیله متخصصان پوست و زیبایی انجام می شوند و می توانند با ساخت کلاژن تازه، قابلیت ارتجاعی پوست را بهبود ببخشند.
کلام آخر
قابلیت ارتجاعی پوست، باعث شاداب شدن چهره شما می گردد. اگرچه از دست رفتن این قابلیت کاملا طبیعی است، اما می توان با کندتر کردن روند آن، پوست را برای مدت طولانی تری جوان نگه داشت. با استفاده از کرم ضدآفتاب و محصولات پوستی مناسب، پرهیز از دود سیگار، داشتن یک رژیم غذایی سالم و خواب کافی، می توان از پوست خود در برابر آسیب محافظت کرد.
این مطلب فقط جنبه آموزش و اطلاع رسانی دارد. پیش از استفاده از توصیه های این مطلب حتما با یک متخصص مشورت کنید. برای اطلاعات بیشتر بیانیه برطرف مسؤولیت موسیقی با امیر مگ را بخوانید.
منبع: Verywell Health
منبع: دیجیکالا مگ