دیدن قلعه بیرجند را در نوروز از دست ندهید - موسیقی با امیر

به گزارش موسیقی با امیر، قلعه تاریخی بیرجند یکی از قدیمی ترین و عظیم ترین بناهای تاریخی شهر بیرجند است که در زمان های قدیم برای حفاظت و نگهبانی از مردم شهر ساخته شده است و هنوز هم با قرار گیری در یکی از مرتفع ترین نقاط شهر، عظمت و ابهت خاصی دارد.

بیرجند، به عنوان مرکز استان خراسان جنوبی، آثار باستانی ارزشمندی را در دل خود جای داده است. دوره صفویه را دوره بسیار مهمی در تاریخ این شهر می دانند که شکوفایی و گسترش زیادی را برای آن در بر داشت.

بناهای تاریخی زیادی از این دوران در بیرجند باقی مانده اند که از شاخص ترین آن ها می توان به قلعه تاریخی بیرجند و عمارت و باغ اکبریه اشاره نمود.

قلعه تاریخی بیرجند یکی از قدیمی ترین و عظیم ترین بناهای تاریخی شهر بیرجند است که در زمان های قدیم برای حفاظت و نگهبانی از مردم شهر ساخته شده است و هنوز هم با قرارگیری در یکی از مرتفع ترین نقاط شهر، عظمت و ابهت خاصی دارد.

قلعه بیرجند نام های دیگری نیز دارد که می توان به قلعه ته ده، قلعه پایین شهر و هم چنین دژ بیرجند اشاره نمود.

این قلعه در درون شهر بیرجند و بر فراز یک تپه در شمال غرب شهر ساخته شده است. از بالای برج های این قلعه می توانید بافت قدیم و جدید شهر بیرجند را مشاهده کنید.

تاریخچه

این قلعه عظیم در دوران صفویه در بیرجند احداث شده است. در برخی از منابع در خصوص این قلعه این گونه نوشته شده است که این قلعه هسته اولیه شهر بیرجند محسوب می گردد.

در زمان های قدیم در بیرجند تعدادی قلعه، ارگ و بناهای عظیم وجود داشته که در سده چهاردهم خورشیدی آثاری از آن ها باقی مانده است.

هدف از ساخت این قلعه دفاعی و نظامی بوده است، به طوری که از دوره صفویه تا قاجاریه مردم بیرجند را از تهاجم دشمنان خارجی به ویژه ترکمن ها و ازبک ها محافظت کند. ساکنین این قلعه در گذشته نگهبانانی بودند که وظایفی همچون تامین امنیت و رساندن اخبار را بر عهده داشتند.

با توجه به این که این قلعه در بافت قدیمی شهر ساخته شده است، از بلندای این قلعه می توانید گوشه هایی از بافت قدیمی شهر بیرجند را نیز در اطراف قلعه تماشا کنید.

مشخصات بنا

وسعت قلعه بیرجند در حدود 3000 متر مربع است. در ساخت این قلعه از مصالحی همچون خشت، گل و چینه استفاده شده است. این قلعه دارای دو در ورودی است که یکی از آن ها در ضلع شمالی و در دیگر در ضلع غربی واقع شده است.

در چهار طرف قلعه برج هایی را می بینید که به شکل استوانه ای ساخته شده اند. همگی این برج ها دو طبقه هستند. البته ضروری است بدانید که در ابتدا تعداد کل برج های قلعه 7 عدد بوده که یکی از آن ها در گذر زمان از بین رفته است و در حال حاضر 6 برج باقی مانده را می توانید تماشا کنید. در داخل هر کدام از این برج ها نیز روزنه هایی به چشم می خورند که به منظور دیدبانی و تیراندازی در مواقع احتیاج تعبیه شده بودند.

هم چنین دیوارهای این بنا نیز با عظیمی و هم چنین شکل برآمده ای که دارند، امکان انجام دیدبانی بر فراز باروها را برای نگهبانان بهتر فراهم می کردند. در نگاه کلی باید اشاره کنیم که پلان این قلعه به صورت یک چهار ضلعی با چهار برج در چهار گوشه آن به اضافه دو برج در دو ضلع شرقی و غربی است.

انبارهایی نیز در این قلعه ساخته شده بود تا در آن ها آب و آذوقه ذخیره گردد تا در مواقع اضطراری مورد استفاده قرار گیرد. جالب است بدانید که راهروهایی زیرزمینی نیز ساخته شده بودند که این قلعه را به تعدادی از بناهای مهم شهر بیرجند مثل ارگ بهارستان، ارگ کلاه فرنگی، قنات قصبه و خانه افراد مهمی که به حکومت آن موقع مرتبط بودند، نیز وصل می نموده است. مثلا اگر دشمن حمله می کرد، افراد مهم حکومتی می توانستند همراه با خانواده هایشان به وسیله این مسیرهای زیرزمینی به قلعه بیرجند بروند و در آنجا پناه گیرند!

مکانی جذاب برای گردشگران

قلعه تاریخی بیرجند همواره در طول سالیان اخیر، یکی از اصلی ترین اماکن گردشگری شهر بیرجند بوده و به همین دلیل در ایام رونق گردشگری در کشور مثل عید نوروز یا حتی تابستان از طرف مسئولین گردشگری شهر بسیار مورد توجه است.

به عنوان مثال اگر در ایام نوروز به این قلعه سری بزنید، حتما سفره هفت سین زیبایی در وسط محوطه قلعه در نظر شما جلب توجه خواهد نمود.

حالا اگر موسیقی سنتی خراسان هم در محوطه پخش گردد، می تواند مکملی برای شکوه قلعه باشد و روزی خوش و خاطره ای به یاد ماندنی را برای تمام گردشگرانی که بیرجند را برای سفر خود انتخاب می نمایند، به ارمغان بیاورد.